Onlangs bezocht ik de tentoonstelling Juwelen! Schitteren aan het Russische hof in de Hermitage. Schitterend was het inderdaad. Als bezoeker word je direct verblind door een karrenvracht tiara’s, diademen, medaillons, parelsnoeren, en een erg grappige broche in de vorm van een kever. Was dit laatste sieraad in de tijd van de tsaren verkocht, dan had er in 1917 geen hongersnood in Sint-Petersburg plaats hoeven vinden. Gelukkig vermeldt de expositie niets over alle azijnzeikers buiten de paleizen – mensen met slechte smaak zijn immers van alle tijden. Toch heeft de curator wel oog gehad voor de zwarte bladzijden uit de Russische geschiedenis, en dan in het bijzonder voor die waarop de bolsjewieken als een soort modepolitie een eind aan het feest maakten. Het vuurpeloton wist makkelijk door de tsaar heen te boren, maar op zijn vier dochters, die hun korsetten voor de zekerheid hadden volgenaaid met diamanten, moest nog lange tijd worden ingehakt om de prijzige kogelwerende vesten te omzeilen. Wreed, zo vond ik, en waarschijnlijk onnodig om ook die meisjes af te slachten. Tot ik afgelopen week de DWDD-uitzending zag waarin Bart Chabot met zijn vier zoons was aangeschoven.

Dat Bart Chabot bestaat en zichzelf ondanks een spraakgebrek overal aan de man weet te brengen, is een gegeven waar iedereen die daar niet op zit te wachten mee moet leren leven. De kans dat hij een zoon heeft die zo getalenteerd is dat hij al op zijn 24ste televisieprogramma’s moet maken, boeken moet schrijven en als tafelheer moet optreden, is niet zo groot. De kans dat Bart Chabot vier zoons heeft die met hun talent alle vier boeken moeten schrijven en met hun kop op tv moeten, is nul. Natuurlijk zou je iedere celeb met kinderen makkelijk van nepotisme kunnen beschuldigen, maar laten we wel wezen: Kim Jong-il benoemde ook niet ál zijn zoons tot Opperste Leider. Het is dus op zijn zachtst gezegd wel wat verdacht dat Bart op de avond van het Boekenbal met het hele gezin bij een talkshow zat.
De verklaring voor het bezoek van de dynastie luidde dat vader en twee zoons alle drie net een roman hadden gepubliceerd, en dat het boek van de derde zoon de week daarop zou verschijnen. ‘Drie zoons die debuteren,’ sprak Matthijs, die zijn rol als beschermheer weer met verve vervulde, plechtig, ‘het is toch wel heel bijzonder.’ Ja, héél bijzonder. De vierde zoon zat ook aan tafel, maar had nog geen plannen om een boek uit te brengen. Hij wilde net als zijn moeder, die de hele avond niets mocht zeggen maar toch aan tafel zat omdat zij het hele zooitje tenslotte gebaard had, de medische kant op. Mensen genezen, en zo. Dat leek iedereen in de studio vooral vervelend te vinden. Ze zeiden het niet, maar eigenlijk vonden ze hem gewoon een lul. Waarom kon hij niet ook debuteren? Waarom was dit verhaal niet nog spectaculairder? Vier boekenbroeders, hoe mooi zou dat zijn? Ik kan de mensen geruststellen: na zijn studie geneeskunde zal de vierde zoon binnen de kortste keren door uitgeverijen worden belaagd en de eerste hoogwaardige literaire doktersroman schrijven.
Tot die tijd zullen we het moeten stellen met vier schrijvers uit de Chabot-clan. Bart had nauwelijks een derde van het geweld dat zijn eigen vader tegen hem gebruikte op papier, of twee van zijn erfgenamen verkondigden al dat ook zij hun ouders een kaft in wilden sleuren. Het maakte niet uit dat zij in tegenstelling tot hun vader wel een normale, fijne jeugd hadden, sterker nog, dat was voor zijn meest flamboyante telg juist een heel belangrijk gegeven. Dat had deze zoon allemaal al een paar dagen daarvoor in hetzelfde praatprogramma mogen uitleggen, maar het belette hem er niet van in dit familie-item alles op alles te zetten om het hardst en het langst van iedereen te brullen. Als de dood dat zijn broers ook een BNN-programma zouden krijgen of in de laatste paar weken van het programma ook eens tafelheer mochten zijn, praatte hij net zo lang over zijn outfit tot hij zeker was dat er te weinig tijd over zou zijn om hem nog van de troon te stoten. Eén broer deed nog een wanhopige poging en vertelde snel over zijn cursus creative writing in New York. Daar had hij van docent Jonathan Safran Foer te horen gekregen dat er absoluut ‘meer mama’ in zijn verhaal moest. Chabot de zoveelste volgde het advies op, maakte nog één keer het lesgeld over en keerde met een kant-en-klaar manuscript terug naar Nederland. Hij blij, Jonathan blij en het grote lezerspubliek bestaande uit oudere vrouwen blij.
Als de uitzending één ding heeft duidelijk gemaakt, dan is het dat deze bloedlijn haar macht niet zomaar op zal geven. Allemaal willen ze net als hun vader overal onverstaanbare dingen ratelen en over zoveel jaar met hun eigen tak naar het Boekenbal; allemaal willen ze de Anastasia van het stel zijn. Gelukkig zit de jongste voorlopig nog vast in het anatomisch theater en heeft zijn tot dusver onbesproken zoon een non-fictie boek geschreven in tijden waarin werkelijk niemand nog op harde feiten zit te wachten. Blijven over de twee romanciers. Je hoeft maar één blik op de Bestseller 60 te werpen om te weten van wie we de komende vijftig jaar nog last gaan hebben: de maniak die het meest op zijn vader lijkt en minstens zo hard praat. Dat we ook zijn aanwezigheid niet hoeven te tolereren, weet iedereen die hem vorige week heeft zien opscheppen over de door zijn moeder gemaakte ringen. Geen van zijn accessoires zal hem uiteindelijk kunnen redden.
TS