‘Zelf laten maken, in Duitsland’, verklaart gastheer Michiel Eijsbouts, als hij merkt dat de redacteuren met grote ogen naar zijn gele shirt kijken. Op zijn borst staat het logo van kinderdagverblijf ‘Het Hofnarretje’. Eronder staat, in Comic Sans, ‘CREW’. ‘Maar ik heb er nooit echt gewerkt hoor.’ Redactiepeuter TM is opgelucht. Het jureren kan beginnen, en het belooft een lange zit te worden: maar liefst 24 inzendingen dit jaar. Buiten is het koud en nat. Binnen ontstaat een broeierige sfeer, de jury bevat ditmaal namelijk alleen mannen.
Nadat NdL te laat is binnengekomen, legt de jongste redacteur de spelregels uit. ‘We lezen de stukken hardop voor, zonder de naam van de inzender te noemen. Na elk stuk telt de juryvoorzitter af van drie tot één en geven we punten. Een vuist is nul punten, en tien vingers zijn tien punten. We zijn met z’n zessen dus 36 punten is een voldoende. Vindt men het niks, dan kan er tijdens het voorlezen een duim worden gegeven. Bij meerderheid van duimen gaan we door naar de laatste alinea.’
Omdat alleen LvdG gedacht heeft aan bier, en er zo veel inzendingen zijn, is haast geboden. We vragen ons af of de aankondiging van deze editie op amateurschrijversfora terecht is gekomen, of dat die honderd euro het succes verklaart. Misschien zijn kerstprijsvragen gewoon ‘helemaal terug’. We weten het niet.
U bent als eerste aan de beurt, Pieter van der Aalst. Het verhaal is een beetje flauw, maar niet heel slecht, menen een paar juryleden. ‘Wel ok, geen topper’ vindt ook gastredacteur JP. ‘Haar zus runde een internetpornobedrijf vanuit de kelder van hun woonboerderij in Rucphen (…) Zelf was ze op de proppen gekomen met “De snol van Rucphen”, Geertruida had gekozen voor het klassiekere “De snol van Rukven”.’ Hoewel geen van de juryleden die zin snapte, ontvangt u een schappelijke 32 punten.
Net nu we denken een goed jaar te pakken te hebben komt u, Yoran Custers. AB wordt weliswaar hongerig van uw beschrijving van de ‘vakantiekliekjes van Barry Atsma’, maar verder is het een beetje afgezaagd allemaal. Er wordt iemand vastgebonden en bewerkt met punaises. ‘Martelen is zo makkelijk,’ zegt Eijsbouts, en de rest gelooft hem op zijn woord. Na de zin ‘Hij voelde zich op het boekenbal net zo op zijn gemak als Kees van der Staaij in een abortuskliniek’ probeert LvdG te doen alsof hij u nooit gekend heeft: ‘Nou ja, ik heb hem niet letterlijk lesgegeven.’ 22 punten.
U doet een redelijke poging, Bastiaan Praktijk. U heeft het over het klaarmaken van een kalkoen: ‘Met zijn vlezige handen duwde hij de vulling van de kalkoen aan. Op plekken waar je het niet verwachtte, bij de vleugelgewrichten en op een plekje onder het borstbeen, zwol de huid doorzichtig op, als zo’n zacht rubberen speelgoedballetje waar kinderen graag in knijpen. Een opgezwollen lymfeklier van peterselie en in roomboter gebakken broodkruim’. Dat smaakt naar meer, dus u krijgt van ons 34 punten.
Het is jammer dat u ‘TRING’ gebruikt in uw verhaal, want het had best wat kunnen worden, Gerhard Technoleno. Tegen het einde komt de volgende passage voorbij: ‘Na Zwolle open ik mijn vijfde AH Pilsener. De binnenkomst van een conducteur zorgt voor onrust. Wie zit bij wie op het voordeelurenabbonement.’ Herkenbaar, zo oordeelt de jury. Wederom niet heel slecht, maar wel een onbevredigend einde. Want, zo vraagt Michiel Eijsbouts zich af: ‘Waar is die dildo gebleven?’ Het klopt, aan het begin van het verhaal pakte u een dildo uit, en die is nergens meer te bekennen. Desondanks 30 punten.
Uw verhaal is niet om over naar huis te schrijven, Tessa Koelewijn. Het is niet zozeer slecht geschreven, als wel oeverloos saai. In het verhaal wordt gemasturbeerd onder de tafel, tijdens het kerstdiner. Prima. Maar plotseling bent u uitgevingerd, en horen we er niets meer over. U voelt de bui al hangen en schrijft tot slot: ‘Volgende keer schrijf ik een surrealistisch verhaal en hoop dat het dan wel spannend wordt.’ Dat hopen wij ook, maar hou dat maar voor uzelf. 20 punten.
U hebt geluk dat uw stuk wordt voorgelezen door JP, Sandra Gronloh, want hij leest voor als Nico Dijkshoorn. U schrijft een gevoelig verhaal over een Turks meisje, en daar is niks mis mee. Maar wellicht heeft u zich net iets te goed in deze Turkse verplaatst, want u maakt zes d/t-fouten. Ondanks alles ontvangt u 14 punten.
Met u zijn we snel klaar, Amber. Uw stuk telt nog geen 200 woorden, maar wel 3 uitroeptekens. ‘Lekker kort’, zegt Michiel Eijsbouts, ‘het hoeft niet lang te zijn als het slecht is.’ Wonder boven wonder krijgt u 16 punten. NdL stelt voor een pauze in te lassen, maar we moeten door.
U maakt het met zes regels nog bonter, Anneliese de Waal. JP vraagt zich af of het een haiku is. De jury wordt een beetje moe van deze onzin, en u wordt met zes punten naar huis gestuurd.
Over uw stuk valt meer te zeggen, S. Troost. U (of in elk geval de hoofdpersoon in uw verhaal) bent een ‘lichtelijke feministische vrouw’, en we zijn heel benieuwd wat dat betekent. U bent zwanger geraakt, en brengt uw vriend daarvan per sms op de hoogte. Wij vinden dat erg modern. Een stukje verder schrijft u weer over moderne techniek: ‘Ik druk het UIT-knopje van mijn telefoon in, trek mijn oorwarmers over mijn oren en loop met mijn skispullen de lobby van het hotel in, half struikelend door de kinderen die door de entree van het hotel rennen, waarbij ik bijna de kerstboom omver trek met mijn skilatten.’ Jammer genoeg moeten we concluderen dat uw verhaal nergens over gaat, en dat u ook nog eens gediskwalificeerd bent.
Uw stukje is kort maar melodisch, Myranda Volbeda. Ome Michiel en AB proberen het te zingen, en vooral bij de passage ‘Nu kom ik eraan hohoho wie zal ik zijn’ werkt dat goed. U hebt braaf een zin verwerkt, maar u krijgt toch maar 4 punten.
Uw stuk was ruk, Lisa Buck. Hoewel, u bent creatief met taal, dat kunnen we niet ontkennen. Waar voor sommige mensen ‘roepen’ al luid genoeg is, maakt u er ‘hardop roepen’ van. Maar dat verhindert niet dat u de duimenkoningin van de avond wordt. Nadat een meerderheid van de juryleden een duim geeft, gaan we door naar de laatste alinea, en, toegegeven, die begint spannend: ‘Charlotte gaat door haar knieën.’ Helaas volgt er geen blowjob, maar slechts een huwelijksaanzoek. ‘Een aanzoek zonder ringen?’ vraagt NdL zich af. We belonen dit met 8 punten.
U hebt geen verhaal geschreven, Oda Neijens, maar een gedicht. De juryleden zijn echter de kwaadsten niet, en horen het aan. Dit verhaal wordt voorgelezen door JP, dus net als eerder klinkt het als een gedicht van Nico Dijkshoorn. Poëzie hoef je niet te begrijpen, je moet het voelen, zo weet de jury. De regel ‘er klinkt jong gekrijs’ valt in goede aarde bij de luisterende jongelingen, en krijgt u toch nog wat punten, 5 om precies te zijn.
LvdG mag dan in The States hebben gewoond, met uw verhaal heeft hij het moeilijk, Christopher Wasden. ‘Hoe spreek je dit uit?’, vraagt hij, wijzend naar het woordje ‘peartreeeeeeeeee’. Uw verhaal heet ‘Patrijs – een kerstverhaal in 600 woorden’ en dat vinden we mooi. Het verhaal gaat over Engelse toeristen, maar tegelijkertijd gaat het eigenlijk nergens over. ‘Hij denkt even na. “Moeder at patrijzen / en vader was er niet,” declameert hij na enig nadenken’ Dat vindt de jury een beetje dubbelop. … punten voor u, Chistopher.
U begint met een aardige zin, Henk van der Kuylen: ‘Vlokken dwarrelden over hun auto en pimpten hem sneeuwwit.’ De derde zin lijkt een gevalletje ongelukkig bijwoordgebruik: ‘Schommelend keek hij de huiskamer in, die eruitzag als een Charles Dickens prentenboek.’ En, los daarvan, Max Velthuijs maakte prentenboeken, Charles Dickens schreef romans. Wanneer u echter sentimenteel wordt, en over kinderlijke onbevangenheid begint, vinden wij het welletjes: ‘Ik heb je gemist al die jaren, klonk een kinderstem in hem. Ik mis jouw onbevangen, spelend leven.’ U krijgt 4 duimen in de mond en moet het doen met 10 punten.
Ook u begint over het klaarmaken van een kalkoen, Nina Koenekoop. U bent de zoveelste van de avond, maar we geven het nog een kans. Al snel krijgen we de indruk dat u ons in de zeik neemt, en daar houden we niet van. ‘Maanden wordt er naar die twee dagen in eind september toegewerkt. De twee dagen waarop de hele wereld even stil staat en iedereen vrij spel krijgt om lekker thuis met zijn gezin te genieten. Zo hoort het toch? Lekker brunchen, cadeautjes uitpakken spelletjes doen, filmpjes kijken en ‘s avonds met z’n allen aan het kerstdiner.’ De zin ‘Vol goede moed schuiven we aan, gelukkig hebben we voldoende bijgerechten denk ik nog terwijl ik mijn stoel een laatste schuif geef.’ kan op waardering rekenen, maar het is al te laat: 13 punten.
Uw verhaal, Ilse Annegarn, bevat een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog. U kent ons dus goed, en weet wat we leuk vinden. ‘Voorzichtig had ze de deur open gemaakt en hij zag een man in legeruniform marcheren.’ In deze zin wisselt het onderwerp echter ook razendsnel van geslacht, en dat vinden we ongeloofwaardig. En dan de schoonmoeder: ‘Ze verborg haar neus in het grote boeket.’ Michiel Eijsbouts vraagt zich af of ze misschien joods is. Maar er zitten ook heel herkenbare passages in het verhaal: ‘Onwillekeurig moest Sam aan de Bolero denken. Snel, sneller, te snel.’ Omdat de juryleden ook vaak onwillekeurig aan de Bolero moeten denken, krijgt u toch nog 23 punten.
U doet een dappere poging, Arnout Maat. U schrijft, net als de meeste anderen, een stuk over een diner, maar bij u gaat het over het Laatste Avondmaal. Om daar een grappig verhaal over te kunnen schrijven moet je wel van heel goeden huize komen. Toevallig weten we al dat u arme ouders hebt, en dat u niet bij de JOVD bent aangesloten. De grappen vallen dus tegen. Dat niet alleen, u maakt ook een klassieke taalfout: ‘Ik besefte me nu pas, dat ik het per ongeluk op een open event had laten staan.’ Leest u het zelf nog even na. Hoewel u aardig eindigt – ‘Het deerde niet. De FEBO was nog open; de seks onverwachts lekker’ – komt u niet verder dan 24 punten.
Uw verhaal is niet makkelijk te volgen, L.A. Hoogendoorn. Het leest in elk geval niet zo lekker weg, door zinnen als ‘o! k’wou dat-tik-ker uit kon stappen, ik wou da’k-et kon!’ U schrijft als iemand van 100, denken we. Totdat deze zin plotseling voorbij komt: ‘Er is geeneens sneeuw nu, maar toch neemt dat kanker-openbaar vervoer een andere route.’ U heeft hier 26 punten mee verdiend.
U sleept de eerste voldoende van de avond in de wacht, Quinten Knijnenburg. NdL vindt dat u te veel archaïsch Nederlands gebruikt, maar de rest kan leven met zinnen als ‘Oh zoete ironie’. We zitten op de puntjes van onze stoelen wanneer u de achtervolging van Ramsey Nasr en Ingmar Heytze beschrijft, en de ontknoping vinden we ook mooi: ‘Kwade tongen beweerden later dat Ramsey verkleed als Jozef in de levende kerststal aldaar aan onze aandacht ontsnapt is, terwijl zijn kompaan met tamelijk onnozele blik tussen de os en de ezel gestaan schijnt te hebben.’ Uw stuk wordt geplaatst, en u krijgt 36 punten voor onder de kerstboom.
De absolute winnaar bent u, Hans de Vries. Uw stuk heet ‘Kerst.’ een ook de eerste zin is niet zo goed. Toch weet u weet de jury te charmeren met zinnen als ‘Binnen speelde Petra de vermoorde onschuld, net als Marianne Vaatstra’ en ‘Ze kreeg een beetje borstjes, als Kaasjes. Dat mocht ook wel, want Petra was bijna 40.’ Hoewel er niet zoveel gebeurt in het verhaal krijgt, laat u de juryleden een aantal malen lachen. Het levert U ruim een 7,2 gemiddeld op, en een plaatsing krijgt u er gratis bij.
U scoort net geen voldoende, Per Petual. Het verhaal over een familie van NSB’ers doet het weliswaar goed, maar het einde is wat slapjes, daar kan de prachtige stem van Michiel Eijsbouts weinig aan veranderen. Dat de neger in uw verhaal Darkeau heet kunnen we waarderen, maar ‘Wat krijg je als je een neger met een octopus kruist? Geen idee, maar het kan vast waanzinnig katoen plukken!’ bleek al een oude mop te zijn die alleen TM en AB nog niet kenden. Ondanks uw plagiaat vangt u 33 punten.
Het einde is in zicht, en de jury is toegekomen aan de laatste drie inzendingen. TM is eropuit gegaan om nog wat bier te halen, en er komen wat pepernoten op tafel. Het lijkt erop dat we bijna het bed weer in kunnen duiken. Maar niet voordat we Peter Olde Rikkert hebben gehad. Helaas, het kan niet altijd feest zijn. Het niveau van de vorige inzendingen haalt u bij lange na niet, u krijgt van iedereen drie punten, behalve van TM, die geeft er vier. Tel dat op, en u komt uit op 19 punten. En: ‘Jingle dells’ een slechte woordgrap? Dat bepalen wij nog altijd zelf wel.
Uw verhaal begint al niet best, Rick Plantinga. Uw openingszin is ‘Waar ik vroeger de kerst altijd twee dagen te lang vond duren.’ Dat is geen zin. U schrijft over Movember, dat u daar niet van houdt. Nu is ongeveer elke prijsvraag geschikt voor een klaagzang over een maatschappelijk fenomeen, maar met kerst willen we een hartverwarmend stuk, een verhaal om van te genieten. De ingenieuze zin ‘Toen ik uiteindelijk de gepocheerde slavinken begon te frituren en er een geur vanaf kwam waartegen niemand durfde te tutoyeren stuurde ik de gehele familie het bos in’, waarin u een speelse variatie op ‘waar men u tegen zegt’ heeft verwerkt, maakt weinig goed, en u krijgt 20 punten voor dit broddelwerk. Onder de noemer ‘Mofvember’ Adolf Hitler erbij betrekken kan anno nu echt niet meer, er wordt toch een stukje originaliteit verwacht.
Waarom er toch elk jaar weer een verhaal over Alexander Klöpping bij zit weten we niet, Rick Boets, maar we hebben er zo onderhand wel genoeg van gezien. Zelfs in zijn soort is het verhaal niet sterk. De titel ‘iPostel’ is in vergelijking tot de rest van het stuk redelijk goed, de zin ‘Zoals Martin Luther King, Antoine Bodar en Anders Breivik al eerder hadden gedaan, deed Alexander Klöpping ook buiten de eigen geloofsgemeenschap van zich spreken’ kon er ook nog wel mee door, maar een echt kerstverhaal is het, net als het vorige, niet. En omdat dat misschien wel het belangrijkste criterium was, moet u het doen met 14 punten.
Als we dan eindelijk klaar zijn, is er pas echt ruimte voor gezelligheid. Er worden plaatjes gespeeld op de platenspeler. Wanneer het Horst Wessellied wordt ingezet, valt iedereen bij. De laatste pepernootjes worden opgepeuzeld, JP doet nog een keer Nico Dijkshoorn na, en dan is de koek op. ‘Ome Michiel is moe, jongens’, zegt de gastheer, ‘jullie moeten weg.’
De Jury:
Michiel Eijsbouts
JP
LvdG
NdL
AB
TM
Scorebord:
Hans de Vries 43
Quinten Knijneburg 36
Bastiaan Praktijk 34
Per Petual 33
Peter van der Aalst 32
Gerhard Technoleno 30
L.A. Hoogendoorn 26
Arnout Maat 24
Ilse Annegarn 23
Yoran Custers 22
Christopher Wasden 22
Rick Plantinga 20
Tessa Koelewijn 20
Peter Olde Rikkert 19
Amber 16
Sandra Gronloh 14
Rick Boets 14
Nina Koenekoop 13
Henk van der Kuylen 10
Lisa Buck 8
Anneliese de Waal 6
Oda Nijens 5
Myranda Volbeda 4
S. Troost disk.