Geloven in zweverig gelul is eigenlijk alleen een probleem wanneer arme mensen het doen. Voorbeeld: als iemand met een tweedehands Kia Picanto zich door een instagramhoroscoop laat overtuigen dat er ‘belangrijke veranderingen gaan plaatsvinden, waar je op moet voorbereiden door goed voor jezelf te zorgen’, zijn ze naïef en sneu. Als ze daarna voor een tientje een holistisch gezichtsmasker kopen in plaats van zonnebrand, zijn ze slachtoffer van desinformatie. Maar wanneer iemand met een BMW zich door Trouw-columnist Rob de Wijk laat aanleunen dat ‘het duidelijk is dat de huidige situatie zich ontwikkelt naar een climax’ en ‘de huidige veiligheidssituatie een aansporing is om vaart te maken en urgentie uit te stralen’, zijn ze welingelicht en belezen. En als ze vervolgens ook nog voor meerdere honderden miljoenen aan militair materieel inkopen, zijn ze niet alleen welingelicht en belezen, dan zijn ze de Minister van Defensie.
Dat het holle gezever van De Wijk bij defensiebobo’s gretiger aftrek vindt dan een homoseksuele rekruut in het Griekse leger, en dat iedereen dat dan maar normaal vindt, is misschien debiel, maar het is ook volkomen begrijpelijk. Naast emeritus hoogleraar International Relations and Security en oprichter van het Haagse Centrum voor Strategische Studies is Rob de Wijk nou eenmaal ook een gebocheld Roemeens dametje dat zichzelf in een slecht zittend pak heeft gehesen om haar handlezingen aan bestuurders te slijten. En net zoals dat gebochelde Roemeense dametje heeft Rob ook een uitstekende neus voor mensen die hij geld kan aftroggelen. Want als er een sector is waar het geld tegen de plinten klotst, terwijl de speknekken aan de top wel wat hulp kunnen gebruiken met nadenken en maar al te graag in de toekomst willen kijken, dan is het de defensiesector wel.
Les één bij het geven van handlezingen, trekken van horoscopen of leggen van tarotkaarten, is dat de klant altijd moet horen wat hij wil horen. Daarbij is het vooral niet de bedoeling met de creativiteit aan de haal te gaan, maar iedereen in hun eigen gelijk te bevestigen. Anders is het snel gedaan met de klandizie. Wil een jonge meid met een nieuwe vriend haar toekomst weten, dan wordt d’r verteld dat ze binnenkort zal trouwen. Rob begrijpt dat maar al te goed. Wil een topambtenaar van de NAVO weten wat er voor het bondgenootschap in het verschiet ligt? Dan schrijft De Wijk gewoon tien keer dezelfde column over Poetin: ‘Poetin heeft geen recht om oorlog te voeren, Zelensky wel’, ‘Poetin en Netanyahu hebben geen ruimte meer voor oplossingen’, ‘Poetin zit vast in een doodlopende weg, hij kan alleen nog wild om zich heen meppen’, ‘Pacifisten vergeten dat Poetin maar een taal verstaat: die van macht’ en ‘Een gevoelige nederlaag voor Poetin: niet minder, maar meer NAVO’. Nu is het leven in Rusland ook niet alles, maar als we de godganse tijd met dit soort onzin geconfronteerd moeten worden, begrijp ik wel dat Poetin het niet zo opheeft met journalisten die over hem schrijven.
Een ander geheim van het waarzeggersgilde waar De Wijk goed van op de hoogte is, is dat alle voorspellingen precies vaag genoeg moeten zijn om op elke situatie toegepast te kunnen worden. Zo lezen we op de achterzijde van zijn nieuwe boek, Het nieuwe IJzeren Gordijn, de volgende analyse: ‘We stevenen af op een permanente confrontatie met Rusland. Maar niet alles is verloren, concludeert De Wijk in dit fascinerende nieuwe boek. De Oekraïne-oorlog heeft Europa gedwongen zich aan te passen aan een nieuwe tijd. En paradoxaal genoeg liggen daarin juist kansen om onze welvaart en veiligheid beter te verankeren’. Dat slaat natuurlijk in zijn algemeenheid helemaal nergens op. Het klinkt misschien als een genuanceerde mening over een militair conflict, maar als de conclusie van je verhaal over de Oekraïne-oorlog net zo goed van toepassing is op, zeg, de zomertijd, is het misschien toch beter gewoon je bek te houden.
Wil overigens niet zeggen dat de emeritus professor nooit de mist in gaat en nooit een controleerbare claim doet. Integendeel. Rob laat zich er al jaren op voorstaan dat hij als enige in het land waarschuwt dat Rusland met kernkoppen gaat strooien. In zijn afstudeerscriptie: ‘Dat probeerde ik al in mijn afstudeerscriptie’. Tijdens een interview met Volkskrant magazine twee jaar terug: ‘Er wordt voor het eerst in de geschiedenis openlijk gesproken over een kernwapenoorlog. Dan is het wel terecht dat iemand zich zorgen begint te maken’. En in het nieuwe boek: ‘In landen als Nederland werd schouderophalend over kernwapens gesproken. Zo’n vaart zou het toch niet lopen?’. Nu kan u zeggen dat het dat tot nu toe ook niet heeft gedaan en Robs voorspelling daarom gelul van de bovenste plank is. Dus doet een journalist van het FD dat ook. ‘Feit is: Poetin heeft het nog steeds niet gedaan.’ De Wijk: ‘Hij kan het maar één keer doen en dan is het wel een klap die je mogelijkerwijs met zijn allen niet overleeft. Of je gaat een drempel over waardoor de wereld er echt anders uitziet’. Als het waar was geweest dan klopte het. Of niet. Wat een debiel.
Waar doet zo’n man het eigenlijk voor? Zit die man de gehele dag te piekeren over kernoorlog uit menslievendheid? ‘Ik zat na een bespreking op het NAVO-hoofdkwartier met een collega in een gepantserde auto in Kabul en wij moesten eigenlijk worden opgeblazen, maar de bom sloeg 50 meter achter ons in. Er waren twintig doden, hoorden we later.’ Interviewer: ‘Wat heftig.’ Rob: ‘Nou ja, er is niks ergs gebeurd, dus het valt wel mee’. Waar hij wel wakker van ligt? ‘Afhankelijk van hoe de oorlog escaleert, is het denkbaar dat het nachtmerriescenario van een blokkade van de straat van Hormuz uitkomt. De inflatie loopt dan hard op.’ Volgens Rob de Wijk moeten we oppassen met de intercontinentale raketten omdat een kernoorlog nog wel eens slecht uit zou kunnen pakken voor de economie. Ieder normaal mens zou zich zorgen maken om belangrijkere zaken. De belachelijke hoeveelheden kankercolumns die De Wijk erover zou schrijven bijvoorbeeld.
MvD