Soms moet je een paar weken ver weg om je weer even te realiseren hoe klein Nederland is. En af en toe een ramp in een ander land kan ook geen kwaad om de dingen waar we ons hier druk over maken een beetje te relativeren.
Na een bezoek aan Zuid-Afrika bedacht ik me weer eens hoe futiel de politieke kwesties in ons land zijn, als je ze afzet tegen de enorme problemen waarmee men elders in de wereld te kampen heeft. Met de discriminatie valt het bij ons erg mee als je het vergelijkt met een land waar de Apartheid formeel is afgeschaft, maar de hele inrichting van het land nog steeds eerst en vooral met huidkleur van doen heeft. Wij maken ons druk om het aantal verkeersdoden nog verder omlaag te krijgen, het zijn er nu ongeveer 700 per jaar op een totaal van 16 miljoen inwoners, in Zuid-Afrika is tenminste tien procent van de bevolking HIV-geinfecteerd en sterven tenminste 250.000 mensen per jaar aan deze ziekte. In Nederland is het aantal mensen dat aan HIV overlijdt minder dan 100 per jaar.
Als je een week zou moeten doorbrengen in een Zuid-Afrikaans township voor kleurlingen heb je geen problemen meer met de hoge percentages allochtonen in sommige wijken in Nederland. Vergeleken met een land als Zuid-Afrika hebben we hier alleen maar prachtwijken. En dan vergelijken we ook nog met een van de minst arme landen op het Afrikaanse continent…
In Zuid-Afrika wordt net als bij ons veel geklaagd. Maar wie je ook spreekt: de mensen zijn betrokken bij hun land, en naast de kritiek proef je ook altijd de liefde voor datzelfde land. Iedereen heeft bedenkingen bij het komende WK voetbal, maar allemaal zijn ze trots dat het daar wordt gehouden. De gemiddelde Nederlander weet moeiteloos de indruk te wekken dat het een straf is om hier te wonen. Allemaal op strafkamp naar Afrika en dan kijken hoe ze zich daar handhaven, zou mijn wens zijn. Het is een ongelooflijke luxe dat we lopen te mekkeren over een paar spaarcenten die in IJsland kwijt zijn geraakt, en dat we het ons kunnen permitteren eindeloos te debatteren over zoiets onnozels als een kilometerheffing die niet meer dan redelijk is.
Nauwelijks terug in Nederland voltrok zich een ramp in Haïti. En binnen een paar dagen spelen wij het klaar om er een soort nationale tragedie voor Nederland van te maken. Alle BN-ers kosteloos in actie, na een genadelos gevecht achter de schermen wie bekend genoeg was om mee te mogen doen. Achter de telefoon omstreden types als Wilders en Dirk Scheringa, hoewel de keus voor die laatste wel weer te verdedigen viel: als iemand weet hoe je mensen geld afhandig moet maken… Dirk vroeg ook nog speciale aandacht voor een ex-werknemer die samen met zijn vrouw en hun adoptiekindje in Haïti is omgekomen. Zo krijgt het leed van honderdduizenden Haitianen toch een Nederlands tintje. En dat willen lezers van de Telegraaf en kijkers naar Hart van Nederland graag. De laatste serieuze ramp die dit land trof vond plaats in 1953. En we hebben het nog steeds over de barre winter van 1963. Daar maken we speelfilms over die door duizenden mensen worden bezocht die nog nooit iets mee hebben gemaakt.
We leven in een land waar het uitzonderlijk goed toeven is. De kans om hier een niet-natuurlijke dood te sterven is extreem klein, en was in de hele geschiedenis ook nog nooit zo laag. Vlak na de aanslagen op het WTC, ruim acht jaar geleden, verklaarde Balkenende al dat ook wij terroristische aanslagen mee zouden gaan maken. Ik wacht er nu al jaren op, en vind het vooralsnog gevaarlijker om voor mijn huis de straat over te steken dan het vliegtuig te pakken.
Waarom we zo weinig optimistisch zijn is voor mij een raadsel. Als je in dit land al ontevreden bent, hoe moet het dan zijn om op mindere plekken op aarde te moeten leven? Ik ben bang dat de uitzonderlijke welvaart waarin we leven tot een vanzelfsprekendheid is geworden. En alles wat we normaal vinden wordt na verloop van tijd ook een beetje saai. We vervelen ons suf, omdat we nog maar zo weinig te wensen hebben. Alleen zeer extreme dingen prikkelen ons nog een beetje, maar meestal niet op een positieve manier. De hoeveelheid psychisch leed wordt almaar groter en iedere dag gaan er ongeveer vier mensen door eigen hand dood. Wellicht eerst en vooral omdat we geen genoegen meer kunnen nemen met de beperkingen die onlosmakelijk met het leven verbonden zijn.
Het beetje ellende dat bij het leven in dit rijke land hoort zouden we toch gemakkelijk op de koop toe moeten kunnen nemen?