De Bie In een lang vervlogen tijd waren Van Kooten en De Bie de koningen van de Nederlandse kijkbuis. Met hun karaktertjes namen ze de hele samenleving in de zeik, en iedereen vond het leuk want die Ralph en Thea Ternauw leken net de buren, vonden de buren van elkaar. Tegenwoordig vinden buren elkaar voornamelijk teringlijer of terrorist, typetjes die het op tv net wat minder zouden doen dan de Vieze Man of Koos Koets. Daarom doen Van Kooten en De Bie nu iets anders.
Van Kooten heeft een paar best vermakelijke boekjes over zijn leven als literaire lulhannes geschreven en is voornamelijk bezig getrouwd te zijn met zijn Barbara. Hem valt hooguit kwalijk te nemen dat hij haar niet wat strakker aan het lijntje heeft gehouden toen zij met het wilde en vooral slechte plan kwam om de kleinburgerlijkheden die zij via e-mail met Deborah Campert uitwisselt op straat te gooien.
Van Wim de Bie hoorden we een stuk minder. Hij publiceerde zo af en toe eens wat, maar zijn boeken werden nooit zo populair als die van zijn eeuwige wederhelft. Hij bleef na Koot en Bie plakken bij de VPRO (wie zijn persoonlijke website bezoekt wordt zelfs automatisch doorverwezen naar een pagina van die omroep) waar hij stukjes schrijft over dingen, zoals drie miljoen huisvaders dat doen op een weblog.nl-account. Begin 2010 werd Wim door de VPRO benoemd tot de Nationale Mental Coach, een titel die hij hoogstwaarschijnlijk zelf verzon, en die als vehikel moest dienen voor zijn deelname aan het maatschappelijk debat, zo luidde de verklaring althans. Een paar filmpjes en anderhalf opiniërend artikel op zijn eigen weblog later, nadat hij te licht bleek om een noemenswaardige bijdrage te leveren, was de titel opeens vooral bedoeld om de cultuur van mental coaches op de hak te nemen. Maar natuurlijk, het was slechts satire, net als vroeger. Wim was zich er op dit moment waarschijnlijk niet van bewust dat hij hier liet zien wat er mis is gegaan in zijn eigen carrière, in zijn eigen leven.
Toen Wim de Bie nog een televisieprogramma maakte was de situatie aardig overzichtelijk. De Bie met Van Kooten was Satire, Wim zonder Kees was gewoon Wim. Toen hun tv-programma stopte bleef Wim met een zich steeds verder opkroppende drang tot het bedrijven van satire zitten, en begon die zomaar in het wild te uiten. Bijvoorbeeld door Nationale Mental Coach te worden. Ook op zijn weblog bieslog, in 2002 gestart als een voorloper in de bloggerswereld en in 2008 gestopt, was satire moeilijk van echte meningen te onderscheiden. Doordat de grens tussen de persoon Wim en het karakter dat het publiek kende uit Van Kooten en De Bie vervaagde raakte Wim in de knoop met zichzelf: draagt hij die dikke kabeltruien nou steeds omdat hij daarmee dikke kabeltrui-dragers wil karikaturiseren, of heeft hij echt de kledingsmaak van een biologieleraar, zo een die zich in zijn geval de Bie-ologieleraar zou noemen? Was hij de Nationale Mental Coach omdat hij graag zijn mening over de maatschappij wilde geven, of was het inderdaad bedoeld als grap? Waarschijnlijk weet Wim het zelf ook niet meer precies.
Het antwoord doet, zeker in het tweede geval, ook niet erg ter zake. Je als zelfbenoemd deelnemer aan het maatschappelijk debat verschuilen achter satire is in elk geval wel erg makkelijk, zo doe je het nooit fout. De coaching-cultuur op de hak nemen door deelname aan het maatschappelijk debat lijkt me wel erg vergezocht, de grens tussen werkelijkheid en satire wordt zo te vaag. Maak je de coaching-cultuur belachelijk door jezelf een mental coach te noemen, vervolgens weinig anders te doen dan wat echte mental coaches doen en daarna te zeggen dat het allemaal maar een grap is? Maak je extreem-rechts belachelijk door ‘satirisch’ negers in elkaar te beuken? Het is niet eens zo’n gekke vraag.
Binnenkort kunnen we hem deze vraag gelukkig zelf stellen, want Wim gaat voor de klas staan. Hij gaat studenten in een werkgroep onderwijzen in de kunst die hem zelf heeft opgeslokt. Zelf maakte hij in de media al gekscherend verwijzingen naar oude typetjes als prof. dr. ir. Akkermans en professor E.I. Kipping, alsof hij de journalisten voor wilde zijn. Maar hij hoeft helemaal geen karakter meer te spelen, Wim is zijn eigen karikatuur geworden. Professor De Bie, als een gestoorde wetenschapper verstrikt geraakt in zijn eigen vakgebied, moet studenten leren hoe satire werkt. Het heeft niet alleen iets weg van de cabaretier die zijn eigen grappen uitlegt, het is sowieso de vraag of Wim hier de aangewezen persoon voor is. Een hoogleraar dient toch vooral boven de stof te staan, in plaats van de stof zelf te zijn. Wie zegt ons dat het niet allemaal een grote grap is? Wil hij ons echt wijzer maken of is het weer een van zijn spelletjes? Met Wim weet je het nooit zeker.

Archief