Vergeet hedge funds, private equity en collateralized debt obligations. Nu de economie een beetje herstelt van de crisis is het tijd voor nieuwe, nog gevaarlijkere financiële producten: aandelen in schrijverscoöperaties. Speelt u op safe en houdt u het bij de beleggingen in de wapenindustrie? Of ziet u deze high risk investment wel zitten? Als u onlangs een contract heeft getekend bij uitgeverij Pluim is de keus niet aan u. Uw directrice, lijfwacht en personal banker Mizzi van der Pluijm deelt uit: vorige week zadelde ze haar auteurs op met een aandelenpakket in haar vooralsnog verlieslijdende uitgeverij. Leuk voor Van der Pluijm, die zo beschikt over een extra verzekering van haar literaire kapitaal, maar wat betekent deze portefeuille voor de schrijvers zelf? PC is de Lehman Brothers nog niet vergeten, en stuurde financiële waakhond MSM erop af om Mizzi’s effectenkraampje eens grondig te besnuffelen.
Voor een indruk van zelfbestuur heeft Van der Pluijm twee schrijvers aan het hoofd van de vennootschap gezet: Lieke Marsman en Dimitri Verhulst. Samen waken zij over de belangen van de 38 Pluim-auteurs die gezamenlijk zijn getrakteerd op 4,99 procent van de aandelen. Financiële analisten schatten dat 1 Pluim-uitgever de overige 95,01 procent beheert. ‘Uitgeverij Pluim wil er geen twijfel over laten bestaan om wie het allemaal draait,’ stond er in een persbericht. Zelfs los van de naam van de uitgeverij laten deze percentages inderdaad weinig aan de verbeelding over. Door precies onder de 5 procent te blijven wordt bovendien voorkomen dat de schrijvers een aanmerkelijk belang in de onderneming verwerven. Wat is hun belang dan wel? Dimitri Verhulst heeft gewoon ‘behoefte om deel te nemen, in plaats van alleen maar te ondergaan’. In de praktijk houdt dat in dat er op aandeelhoudersvergaderingen naar hartenlust gespeculeerd kan worden over de mogelijke besteding van een hypothetische winstuitkering. Het is een auteur van fictie op het lijf geschreven.
Een bekend adagium op Wall Street luidt: “When your taxi driver is telling you to buy stock, it’s time to sell”. Nu zou de waakhond niet graag bij Dimitri Verhulst of Lieke Marsman in de Uber stappen, maar hun enthousiasme over de Pluim-aandelen is evengoed een reden voor argwaan. Verhulst heeft nooit een stap op de beursvloer gezet, of je moet de Vlaamse Boekenbeurs meerekenen. Marsman werkt voor GroenLinks, waar ze heel wat uit te leggen heeft wanneer bekend wordt dat ze in haar vrije tijd een beleggersclubje runt. Het doet denken aan de bedrijfsvoering van Bernie Madoff, die decennia lang zijn piramidespel wist te verhullen door argeloze familieleden op bestuursposities te installeren. Zij hadden geen idee waar ze hun handen aan brandden, maar toen de crisis losbrak kregen ze het het zwaarst te verduren. Zodra Mizzi’s literatuurbel knapt staat de stromannen in haar coöperatiebestuur eenzelfde lot te wachten.
De Pluim-aandeelhouders mogen dan groentjes op de beurs zijn, één beleggingsprincipe passen ze feilloos toe: kansen spreiden. Een blik op het fonds van de uitgeverij leert dat de coöperatie berust op een buitengewoon heterogene verzameling assets. Aan de ene kant van de portefeuille bevinden zich hybride effecten met een hoge volatiliteit zoals Hanna Bervoets, Ellen Deckwitz en Jente Posthuma. Aan de andere kant zien we een offensievere reserve binaire opties met fluctuerende dekkingsgraad, waaronder P. F. Thomése, Nico Dijkshoorn en L. H. Wiener. Zo’n divers allocatiemodel werkt sterk risicodempend. De waakhond zal dit zeker in overweging nemen. Een ander argument ten gunste van de compagnie is de originaliteit ervan. Het schept hoop op een uitgeverij die nu eens geen schrijfcursus gaat organiseren, maar een masterclass day traden of een clinic hefboomproducten.
De schrijverscoöperatie van Pluim is een mooi verhaal, en in dit opzicht een vooruitgang op de andere producten die de uitgeverij tot dusver heeft voortgebracht. Helaas laat zowel de organisatiestructuur van de aandeelhoudersvereniging als de verhandelbaarheid van de effecten te wensen over. Daarnaast wordt de hoeveelheid dividend de komende jaren ongeveer even hoog geschat als bij Fortis. Jammer genoeg is de dividendbelasting toch niet afgeschaft, want anders had de situatie er iets beter uitgezien. Wie dacht dat Unilever als enige van deze maatregel geprofiteerd zou hebben, rekende buiten Lieke Marsman.
Alles in overweging nemend moet de waakhond concluderen dat het hier om een zeer risicovol financieel product gaat. Mocht u worden benaderd door iemand die u een proefpakket in de maag probeert te splitsen, met de belofte dat deze aandelen uw zelfredzaamheid zullen vergroten, verbreek dan onmiddellijk de verbinding. Leest u dit te laat en hebt u de aandelen al geaccepteerd? Dan kan de waakhond alleen maar voor u hopen dat de eerstvolgende krach nog even op zich laat wachten – en dat de ramen op de hogere verdiepingen van aandelenbank Pluim op slot zitten.
MSM