Wie wel eens in de horeca heeft gewerkt, weet dat het vaker voorkomt dan mensen eigenlijk willen weten. Koks die, uit verveling, balorigheid of minachting, hun zwetende geslacht uit de broek halen en die eens stevig in een kop soep onderdompelen of aan een salade afvegen. Dat is geen ramp. De meeste koks zijn hygiënisch tot op het ziekelijk af, dus de kansen dat je er een ziekte of zelfs maar een nare smaak aan overhoudt, zijn minimaal. Gezegend zijn de onwetenden. Heel anders wordt het wanneer de kok, zijn broek alvast losknopend, op een willekeurig tafeltje toeloopt en daar te midden van alle omstanders zijn roede op het voorgerecht parkeert. Met de complimenten van de chef. Soms is het gewoon beter om niet te weten wat zich achter gesloten deuren afspeelt.
Dat geldt niet voor Julian Assange, die van mening is dat niet alleen hij, maar iedereen overal van op de hoogte moet zijn. Voor iemand met zo’n pathologische belangstelling voor openheid, is er akelig weinig over Assange bekend. De Amerikanen zouden er dan ook goed aan doen om alle vervolging te laten voor wat het is, en gewoon zijn vakantiefoto’s publiceren of lekken dat hij al drie dagen dezelfde trui aanheeft. Mensen als Assange pak je niet door ze achter de tralies te zetten. Zijn vrijheid verloor hij al op het moment dat hij Wikileaks oprichtte, het wordt pas vervelend als hij zijn privacy verliest. Men had een Nintendo Wii in zijn cel moeten zetten, met daarop een keur aan boks-, tennis- en dansspelletjes. En dan elke dag filmpjes online zetten van hoe hij, wild met zijn ledematen maaiend door zijn cel fladdert, als een mongool die een vlinder probeert te vangen.
Een koekje van eigen deeg, want ook Julian Assange scoort bij voorkeur met volstrekt irrelevante informatie. De tot nu toe uitgelekte documenten doen vermoeden dat het Amerikaanse diplomatenkorps sterke gelijkenis vertoont met een stel giechelende meisjes die onder lestijd stiekem briefjes doorgeven. Het is een geruststellende gedachte dat de wereld kennelijk in dermate stabiel vaarwater verkeert, dat er alle tijd is voor de laatste roddels. Wat er onder het hoedje van Karzai zit, dat Mark Rutte tot zijn zeventiende verjaardag in sinterklaas geloofde en hoe vaak Angela Merkel haar rug scheert. Thomas Jefferson noemde informatie ooit de valuta van een democratie, Julian Assange stopt het volk een handje wisselgeld toe. De informatie die al wekenlang, begeleid door klaroengeschal en paukslagen, op internet verschijnt, was voor het lek al toegankelijk voor drie miljoen Amerikaanse militairen en ambtenaren. Dat zijn genoeg mensen om Agnes Jongerius met succes te jonassen. Dat Assange op een gegeven moment over deze documenten zou kunnen beschikken is dan ook geen bewijs van zijn genie, maar een wiskundige wetmatigheid.
Ondanks dat, heeft hij het gepresteerd om het tot een martelaar van het vrije woord te schoppen. Niet door zelf op onderzoek uit te gaan of zich vast te bijten in een ondeugdelijke zaak, maar door een homoseksuele militair stiekem de documenten op een USB-stick te laten zetten en de inhoud, ongeacht relevantie of de juistheid daarvan, online te gooien. Een briljante actie, als je eropuit bent om de Inholland scriptieprijs te winnen. Het vervelende van martelaars is dat ze worden herinnerd om hun daden, en niet om wie ze zijn. Dat is spijtig, want over de persoon Assange, en met name zijn verleden, valt genoeg te vertellen. Julian Assange groeide bijvoorbeeld op in een reizend theatergezelschap, een wel heel beroerd eufemisme voor circus, waar zijn ouders werkten. Hierdoor moest hij praktisch elk half jaar verhuizen, dat moet traumatisch geweest zijn. Het is niet makkelijk om nieuwe vriendjes te maken als je moeder de vrouw met de baard is en je vader je van school haalt op zijn eenwieler. Misschien dat het toen begonnen is, dat saboteren. Kleine Julian ging voor de ingang staan, en vertelde iedereen die het maar wilde weten dat de leeuw voor aanvang een emmer valium kreeg en de clown eigenlijk niet meer zo grappig was, nadat de reclassering hem chemisch gecastreerd had.
Dingen lopen al snel uit de hand wanneer informatie overvloedig is. Toch heeft het Julian Assange vooral veel moois gebracht. De meeste klokkenluiders brengen de rest van hun leven in een caravan door, waar ze de hele middag op een aardappel blazen om een warme maaltijd op tafel te kunnen zetten. Assange leeft als een rockster. Hij heeft zijn eigen bunker in Stockholm, wisselt elke dag van verblijfplaats en telefoon, en heeft sinds kort zelfs een auto met chauffeur – al mag hierbij worden aangetekend dat alle arrestantenbusjes dat hebben. Zoveel roem levert aandacht van het andere geslacht op. Dat Julian Assange verdacht veel weg heeft van een seropositieve Dries Roelvink, doet hier kennelijk weinig aan af. Het waren uiteindelijk de vrouwen die zijn ondergang werden. Twee Zweedse dames deden aangifte na, in eerste instantie vrijwillig, de nacht met hem te hebben doorgebracht. Dat is opmerkelijk. Nu ben ik zelf ook geen grandioze minnaar, maar ik ben tot nu toe in ieder geval gevrijwaard gebleven van justitiële vervolging.
Julian Assange is geen Messias van de transparantie, maar een ordinaire chaosprofeet. Hij staat in een lange, platgetreden traditie van verzet tegen het heersende gezag, zo oud als de mens zelf. Niet als dat van het internet. Men spreekt van een online revolutie, maar de enige reden dat hij de documenten online publiceert, is omdat als hij het zou moeten printen, Borneo op zou raken. De voorspelbare reactie van de digimeute, laat zich dan ook simpel verklaren. Nog geen maand nadat hun verlosser een nieuw tijdperk aankondigde, zat hij achter de tralies. Door een firewall kun je heen, door een muur niet. 1-0 voor de echte wereld. Julian Assange is een dompteur van informatie, die ten overstaan van het publiek in zijn ballen is gebeten. En of hij nou wel of niet veroordeeld wordt, in het vervolg zal hij voorzichtiger zijn. Misschien dat hij zich gewoon weer bij het circus moet aansluiten, waar hij thuishoort. Wanneer ze dan Amsterdam aandoen, is hij van harte welkom om zijn tenten op te slaan in mijn tuin. Waar ik op hem zal wachten met een dampende kop soep.