Het kan geen krantenlezer ontgaan zijn dat het nieuwe televisieseizoen weer is begonnen. Ik heb geen televisie, ik snap niet waarom je zo’n bakbeest in je woonkamer zou willen terwijl je de meeste dingen ook gewoon op NPO Start terug kunt kijken. Ik nomineer de bedenker van de naam NPO Start hierbij meteen voor een divanbokaal. Als de site tijdens de zoveelste coronapersconferentie alweer overbelast is, net als jijzelf meteen vergeten is welke Zweedse detective jij als betalende NPO Plus-kijker vijf minuten geleden nog aan het kijken was en überhaupt elke vorm van gebruiksvriendelijkheid ontbeert kan je vanaf je luie stoel altijd nog heel hard ‘start’ roepen. Dat is zelfinzicht.
Ik zie online soms een flard van zo’n luchtig cultuurprogramma, een beetje zoals tv-mensen de krant lezen denk ik, want ik hoor nooit iets over een nieuwe krantenbijlage of column in het NOS Journaal, terwijl de kranten wel vol staan met voorbeschouwingen over nieuwe tv-programma’s, programma’s die na drie weken weer van de buis verdwijnen zodat er weer aanleiding is voor een tweede diepte-interview met een geflopte presentator of, als ’ie zelfs de zero-emission-levensstijl als verdienmodel niet ziet zitten, direct aan Fokke Obbema wordt overgeleverd. In zo’n cultuurprogramma gaat het dan over andere tv-programma’s of over mensen die misschien een keer een boek schreven maar nu mogen meepraten over virusbesmettingsgraden. Gratis kijkerstip: andersom zou verfrissender zijn: virusspecialisten die de aanstelling van docenten aan de Schrijversvakschool zouden bediscussiëren – ik begrijp dat ik daarmee driekwart van het ledenbestand van PC aanspreek dus ik hou me over de details op de vlakte.
Het enige tv-programma dat ik met regelmaat zie is het NOS Journaal. En dan niet het achtuurjournaal, de Rolls Roys onder de journaals, met loslopende presentatoren en ronde bewegende schermen, ook niet het tienuurjournaal, de betrouwbare snelle Volvo, nee, ik heb het over het middagjournaal. Een Dacia Logan, om in de autoparabels te blijven. Waarvan je elke keer opnieuw hoopt dat het toch een goede rit zal opleveren, al weet je dat ’ie niet harder kan dan vijftig, twee zachte banden heeft en de remmen het niet doen. Het geeft je een fijne blik in het brein van de NOS.
Ik heb ooit geleerd dat iedereen afbrandrecensies kan schrijven, dat zal niet elke PC-redacteur met me eens zijn (en zeker niet elke PC-lezer), maar ik wil hier hoe dan ook beginnen met een compliment aan de NOS. Ik vind het bewonderenswaardig dat er iedere dag rond één uur meerdere nieuwe journaals online klaar staan. Heel soms, op zaterdag, lukt het niet helemaal, dat klaarzetten, kan gebeuren. Misschien best vaak op zaterdag. Ik begrijp het wel, ik ga wel eens naar De Doffer op vrijdagavond en dan vergeet ik de volgende ochtend ook het vuilnis wel eens buiten te zetten. In dat zeldzame geval moet ik zaterdagmiddag zonder NOS-nieuws lunchen. Gelukkig is er dan nog het AT5-journaal, dat tegenwoordig door het leven gaat als ‘Amsterdam Vandaag’. Zodat je iedere dag van de week het nieuws van vandaag kunt kijken, zelfs als het al overmorgen is, en vandaag eergisteren. Dát had de NPO Start-copywriter moeten bedenken.
De dagen dat het NOS Journaal er wel is, hooguit een paar uur oud, begint het vaak met het nieuws dat de NOS belangrijk vindt. Het instorten van de kademuur van de Grimburgwal bijvoorbeeld, terwijl er in Groningen een aardbeving is geweest waar heel Amsterdam van zou kunnen instorten. Of iets met een Groeifonds. In elk geval een woord dat met Gr begint. Dionne Stax, die haar positie als presentator speciaal had gekregen om haar slechte uitspraak van de gr-klank te verbeteren, is inmiddels gepromoveerd naar een andere omroep, waardig opvolgster is AT5-coryfee Saïda Maggé, die het ouderwets heeft over een goeifonds en goningen. Fijn, zulke tradities, daar houden kijkers van. Soms is er dan een item over iets alarmerends in de economie. De jaarcijfers van Booking zijn alarmerend laag. Of de prognose voor de koopkracht is alarmerend. Dan komen er wat mensen die zeggen dat het echt heel erg is, en dan zien we een rode pijl naar beneden. Eg hoor, hoor je ze fluisteren achter hun desk.
En dan is er nog de stem van het volk. Sinds het vertrek van meesteres vox-popper Marga van Praag is het lang stil gebleven op de Nederlandse marktpleinen, gelukkig heeft de NOS daar ook een mooie vervanging voor gevonden: ze laten willekeurige Amerikanen bij een willekeurige bosbrand klagen over de staat van hun heg/auto/oprijlaan. Als het toevallig even niet brandt, dat kan, kan je ook altijd nog vakantiegangers nemen op een Grieks eiland. Daar wordt een mens blij van, zo’n herkenbare Amerikaan, steeds weer dezelfde, die overzichtelijke problemen heeft. Je kunt het wel elke dag over corona op Lesbos hebben, over een burgeroorlog in Centraal Afrika of over brand in Siberië, maar daar kom je de dag niet mee door, dat snappen ze wel bij de NOS.
Gelukkig is het dan alweer tijd voor ene Cindy (sorry andere Cindy) met het regionaal nieuws, of Gert met de sport. Hoe Cindy, de Journaalcindy dan, en Gert, verder heten, weet ik niet, gelukkig is dat wat ze vertellen zo irrelevant dat het me ook niet veel kan schelen. Voor de regionale omroep-verslaggevers die een reportage mogen insturen is het waarschijnlijk als een dagje meelopen op de middelbare school, dan maakt het ook niet zo veel uit of je de sommen in de natuurkundeklas wel snapt. En sport? Dat sla ik over. Dat er iemand een rondje wil rennen, of fietsen, desnoods met een hoop mensen achter een bal aan wil hollen en dat daar dan heel veel politie voor moet opdraven omdat de mensen die naar die hollende mensen kijken een middagje bushokjes en tegenstanders meppen als een middagje gezellig uit zien is tot daar aan toe. Ik heb zelf ook wel eens een touretappe gezien. Maar wat je daar verder nog voor zinnigs over zou moeten zeggen, vooraf, achteraf? Het weerbericht, dat is pas belangrijk.
JdW