Over EU-president Herman van Rompuy wordt niet altijd vriendelijk gesproken. Dat is jammer omdat Herman van Rompuy een sympathiek man is met een aandoenlijke hobby: haiku’s schrijven. Geen nare politieke haiku’s, maar lieve haiku’s over kleine onderwerpen, zoals de jaargetijden. Die haiku’s zet hij dan op zijn homepage.
Er zijn wel meer voorbeelden van machtige mensen met aandoenlijke hobby’s, maar dat is allemaal gemaakt. Zo schildert Bush jr. tegenwoordig kleine hondjes, een wel erg opzichtige manier om een aaibaar imago te krijgen. Nee, in het geval van Herman van Rompuy is het authentiek, komt het uit zijn hart. Van Rompuy laat zien dat in contact staan met de elementen het belangrijkste is, veel belangrijker dan wereldpolitiek bedrijven. Zo heeft hij het graag over meeuwen, bladeren, waterdruppels, schapen en bomen. Natuurlijk zijn ook deze dingen te politiseren, maar minder makkelijk dan vechtmissies, polders, autowegen en flatgebouwen. Het belangrijkste: hij zal met zijn haiku’s ook nooit en te nimmer op de man spelen, een verademing.
Van Rompuy is een goed mens, hij doet wat hij moet doen. Soms kost dat een hoop geld, en soms komt dat geld niet meer terug. Maar zo gaat dat nu eenmaal met grote politieke en monetaire unies, dat is ook de lol ervan. Die kan Haiku Herman inzien, want het is een man die van relativeren weet. President zijn is leuk, maar er moet iets naast worden gedaan, iets om de geest scherp te houden. Van Rompuy heeft intussen al schrijvend een aardig oeuvre opgebouwd. Schreef hij eerder nog over zaken die verder van hem af stonden (De kentering der tijden, 1979), later werd het persoonlijker. Met De Binnenkant op een kier. Avonden zonder politiek (2000) kwam de lezer dichter bij de echte Herman. Een paar jaar daarna gaf hij zich pas echt bloot in het uitstekend ontvangen Dagboek van een vijftiger (2004). Zijn ei kon hij echter pas werkelijk kwijt in zijn korte gedichten, hij hoefde zijn gevoelsleven niet langer privé te houden. In 2010 verscheen een bundel genaamd Haiku.
Sommige mensen zijn niet bekend met het fenomeen ‘haiku’. Van Rompuy legt het dus op zijn website even kort uit: ‘Een haiku is een gedicht in Japanse stijl dat bestaat uit drie regels van respectievelijk vijf, zeven en vijf lettergrepen.’ In dat gedicht kan dus alles gebeuren, mits het een beetje eenvoudig is. Het kan daardoor iets schreeuwerigs krijgen, maar ook iets schattigs. Van Rompuys werk ‘Vlieg’ is een voorbeeld van hoe onschuldig een haiku kan worden:
Vlieg
Een vlieg zoeft en zoemt,
dolt en dwaalt de kamer rond.
Ze doet niemand pijn.
Dit is een goed voorbeeld, ware het niet dat het in het licht van de vliegenmoord die Obama later pleegde (hij sloeg een vlieg dood tijdens een televisie-interview) een heel andere lading heeft gekregen. Van Rompuy zegt hier eigenlijk ‘Obama, blijf met je poten van de vliegen af!’ Maar dat is achteraf, met de kennis van nu. Niet goed voor de trans-Atlantische relaties, maar zeer terecht. Een nog veel onschuldiger haiku was de volgende, genaamd ‘Huppelend’:
Huppelend
Huppelend, wippend
blij, een vogel in de wei.
De zomer is mooi.
Haiku Herman hield vast aan de vliegende dieren, ditmaal was de vogel aan de beurt. Tientallen haiku’s gaan over vogels, de vraag dringt zich dus op welke rol vrijheid speelt in zijn leven. Die vraag is interessant, maar onbeantwoordbaar. Het is dan ook goed om naar andere elementen te kijken. Het is bijvoorbeeld een sterke vondst, dat ‘wei’ rijmt op ‘blij’. Het is simpel, maar je moet het maar bedenken. En dat is waar haiku’s uiteindelijk om draaien, de complexiteit van het zoeken naar eenvoud. Schaven, schaven, schaven tot alleen over is wat echt gezegd moet worden. Daarin is Herman van Rompuy een ster. En, als we dan echt moeten geloven wat in de gedichten staat, Van Rompuy is een mindfull persoon, je kunt hem als het ware zien genieten van een glinsterende grasspriet in het licht van de lentezon. Je hoort hem bijna denken dat er niets aan zo’n gevoel kan tippen.
Hoewel, niets. Niets is ook weer zo weinig. We weten natuurlijk allemaal dat Haiku Herman een aangename 405.000 euro per jaar mee naar huis neemt. Daar kan je je voor schamen, maar dat hoeft niet als je de president van een continent bent. En wat voor continent, een continent op trots op te zijn!
Iemand die wat verdient, die koopt natuurlijk wat. Herman ging van zijn centen op reis, naar verre tropische oorden. Niet verwonderlijk, want als er iemand van de geur van de moesson kan genieten, is hij het wel. Om het volk van Europa een beetje te plagen schreef hij dan ook de volgende haiku, ‘Tropen’ genaamd:
Tropen
Heerlijke regen
van de tropen. Fel en recht.
Zo anders dan hier.
Maar, en zo is Herman van Rompuy dan ook wel weer, hij wil ook leren over de verschillende landen, en over de klimaten. Dat komt tot uiting in ‘Rwanda’:
Rwanda
op Rwanda’s heuvels vallen er geen bladeren – geen herfst, geen winter
Dat is weer eens iets anders dan al dat geouwehoer over mensenrechten. Van Rompuy kan daar doorheen kijken, en zich verwonderen over de klimatologische verschillen. Als je erover nadenkt, is het natuurlijk ook heel apart dat in Rwanda praktisch geen jaargetijden bestaan. Het kan regenen en het kan zonnig zijn, maar daar houdt het dan ook bij op. Dat had Herman goed gezien.
Iemand die Van Rompuy wil uitschelden, iemand als Ewald Engelen, moet zich de volgende keer maar eens goed bezinnen. Het uitschelden van iemand die zulke onschuldige haiku’s produceert is niet goed te praten. Haiku Herman blijft een gevoelig, fijnbesnaard intellectueel.