Arme Nederlandse voetbalsupporter. Er is geen twijfel over mogelijk, voor de ware liefhebber van de sport wordt het een rampjaar. Die Vuvuzela’s! Om gek van te worden. Nog voor de aftrap van de Confiderations Cup in Zuid-Afrika, de generale repetitie voor het WK Voetbal 2010, regende het klachten bij de Nederlandse Omroep Stichting over de Afrikaanse schaltrompetten. Of het stadiongeluid niet uit gezet kon worden. Of anders die toeterende negers maar naar huis, weg ermee. Volkstraditie my ass.
Had nou niemand die Afrikanen kunnen bijscholen over de eeuwenoude tradities rond de velden in de Europese voetbalgrootmachten? Geef ze in plaats van zo’n toeter, een Oudhollands versje als ,,Hi ha Hondenlul’’, of desnoods een golden oldie als ,,Hamas, Hamas, alle Joden aan het Gas’’. Dat is tenminste poëzie.
,,Van Gaal, die had een kankerwijf. Louis van Gaal die woont alleen.’’ Kijk, dat was een grap waar de voetbalhooligan jaren later nog steeds plezier aan beleeft. Goede cadans, lekker refrein, een meedeiner voor het hele stadion.
Maar die Vuvuzela’s, wat een negorij is dat. De verdraagzaamheid van de Nederlandse voetbalsupporter kent zijn grenzen. Een internationalist is hij, laat dat gezegd zijn. Een wereldburger. Van zijn gympen, made in China, tot aan zijn jeans. Hij volgt alle leagues, de eerste en de ere, de Britse, de Spaanse, de Italiaanse. Hij haalt zijn bier geregeld over de grens en wil nog wel eens zonnen aan een Zuid-Europese costa. Maar de Vuvuzela, dat is net een continent te ver.
Gelukkig vond de Wereldvoetbalbond het ook. De FIFA deelde de zorgen van de kijkers en liefhebbers in het buitenland liet de organisatie direct na de openingswedstrijd weten. Een woordvoerder beloofde de regels en richtlijnen er nog eens bij te pakken om te controleren of de toeters niet alsnog kunnen worden verboden. ,,Levensgevaarlijk’’, waarschuwde een official. Je zou er zo een andere voetbalhooligan de hersens mee kunnen inslaan.
Zuid-Afrika is tenslotte het land van 20.000 moorden per jaar, 50.000 verkrachtingen. Een Wereldkampioenschap overleven wordt het, duiken voor de kogels op de weg tussen het viersterrenhotel en het stadion.
Niet dat er ooit een Zuid-Afrikaanse voetbalsupporter met een Vuvuzela de hersens is ingeslagen. Heel anders dan de Nederlandse voetbalhooligan thuis gewend is, eindigt een Zuid-Afrikaanse voetbalwedstrijd zelden in een veldslag. De meeste voetbalstadions in Zuid-Afrika, op last van de FIFA drastisch aangepast of met de grond gelijk gemaakt, kenden tot voor kort niet eens hekken tussen het veld en de tribune. Voetbal is in Zuid-Afrika nog steeds een spelletje, moet je weten. Volksvermaak, geen oorlog.
In Soweto is nog nooit een stadion afgebroken na een teleurstellend verlopen wedstrijd. In Soweto heeft de mobiele eenheid niet elke zondag de handen vol aan de ‘echte fans’ die andere ‘echte fans’ de liefde voor hun club met geweld willen bijbrengen. In Soweto hoeft geen trainer of coach na afloop persoonlijk zijn excuses, of zijn ontslag, aan te bieden aan de F-side. Die bestaat namelijk niet. Zuid-Afrika is niet vreemd aan rellen of opstootjes, dat zeker niet. Er wordt in dat land heel wat geknokt. Maar tribale onlusten zoals die wekelijks te zien zijn rond de Arena of De Kuip kunnen volgens Zuid-Afrikanen alleen bewijs zijn van een achterlijke cultuur die gevreesd moet worden.
De Zuid-Afrikanen houden hun hart vast voor de komst van de blanke voetbalsupporter. Voor het appartement van een kennis in Kaapstad verscheen deze week een metershoge muur die het uitzicht op de Atlantische Oceaan ontnam aan alle bewoners op de begane grond en eerste verdieping. De versteviging van de vesting had niets te maken met de paranoia voor de misdaad, waar Zuid-Afrikanen zo om bekend staan. De board of trustees nam de beslissing met het zicht op 2010, als in het Greenpoint stadion achter het flatgebouw een aantal WK-wedstrijden worden gespeeld. De barbaren komen, wapen u.
Als het aan de Kapenaren had gelegen was dat stadion ver buiten de stad gebouwd, zoals dat in de meeste Europese steden gebeurt met voetbalstadions. Geen burgemeester die de Arena op de Dam had durven bouwen. Maar dit is Afrika en daar hoeft de FIFA niet te luisteren naar de zorgen van de buurtbewoners. De Wereldvoetbalbond wilde een stadion met uitzicht op de zee. De Kapenaren moeten niet zeiken. Ze mogen blij zijn dat de supporters uit de beschaafde wereld komen.
Als ze de stadions al afkrijgen natuurlijk. Want dat zit de blanke voetbalsupporter ook niet lekker. Het Afrikaanse bouwtempo, de mentaliteit van mañana mañana. Wat Zuid-Afrika dit WK zoal kost, is de zorg niet voor de Nederlandse voetbalsupporter. Dat een stad als Johannesburg aan de renovatie van het bestaande stadion in Soweto al twee keer zoveel uitgeeft als het hele regeringsbudget voor volksgezondheid, inclusief aids-bestrijding bij elkaar. So what? The show must go on. De Hollandse voetbalsupporter wil ongecompliceerd vermaak. Gelukkig vindt de FIFA dat ook. Gelukkig dreigt de grote baas Joseph S. Blatter zo nu en dan het hele toernooi alsnog naar Duitsland te verplaatsen, of Spanje, een eerste wereldland in ieder geval, waar ze wel weten hoe het moet. Zo’n dreigement zal ze scherp houden, die Afrikanen. Opdat ze niet denken dat dit hun toernooi is. Vuvuzela spelen ze maar in hun eigen tijd.
Bram Vermeulen (34) was zeven jaar correspondent in Zuid-Afrika en publiceerde in april het boek Help, ik ben blank geworden.