Voor Nederlandse columnisten lijkt het symptomatisch: op zeker moment komen ze als ambitieuze jongeling in de kolommen van een krant terecht, en Nederland is er wild van. Tien jaar precies dezelfde columns later, en de voorhoede (lees: Propria Cures) begint het zat te worden. Twintig jaar later volgt de rest van Nederland. Dertig jaar later schrijft Youp nog steeds in NRC.
Je hoort wel eens dat iemands naam uiteindelijk een weerslag heeft op diens gedrag. Zo zal een Kimberley niet gauw wetenschapper worden, en een Ava nooit kapster. Youp klinkt als een man op leeftijd die een raar sprongetje maakt in de hoop dat mensen om hem lachen, dat klopt vrij aardig. Aaf klinkt als een bekrompen oud wijf dat in een flat in Zaandam woont en racistische opmerkingen naar haar TV schreeuwt. Op het eerste gezicht niet bepaald een rake typering van Volkskrant-columniste Aaf Brandt Corstius. Maar dat is slechts de oppervlakte.
Aaf was ooit het paradepaardje van NRC, maar toen werd ze vlak voor het sluiten van de transfermarkt voor veel geld overgekocht door de Volkskrant, die haar vervolgens een plek gaf op Dag In Dag Uit, hun Villa Achterwerk voor grote mensen.
Ze deelt haar plek onderaan deze kermis met Sylvia Witteman. Omdat ze een soort Siamese tweeling vormen moet het hier eerst maar even over Sylvia Witteman gaan, die we allemaal kennen van haar stijlvolle opmerking over daklozen: ‘Ik zit alleen een beetje in mijn maag met daklozenkrantverkopers. [H]et merendeel bestaat toch gewoon uit nietsnutten.’ Gelukkig werkt Sylvia wel hard, ze moet bijvoorbeeld om de dag terwijl ze in haar comfortabele woning een bak bearnaisesaus leeglepelt een column tikken die niet over koken gaat, en daarna iets culinairs op tafel hebben staan als manlief, toevallig ook baaslief, thuiskomt na een lange dag krant maken. Dat Sylvia Witteman twee handen op een kogelronde buik is met types als Monique Burger blijkt ook uit een column over de afnemende populariteit van de vaste telefoonaansluiting, waarin Sylvia giechelend opmerkt dat een van de voordelen van mobiele telefonie is dat ook daklozen nu bereikbaar kunnen zijn. Verder besteedt ze, als haar columns tenminste een afspiegeling van haar leven zijn en ze niet in werkelijkheid dagenlang in een bad vol ezelinnenmelk toastjes met kaviaar naar binnen propt, vooral veel tijd aan door Amsterdam fietsen en zich daarbij allerlei dingen afvragen. Al met al is Sylvia Witteman dus een waardevolle aanvulling op onze maatschappij.
Maar is ze een waardevolle aanvulling op de Volkskrant? Persoonlijk moet ik altijd naar de foto kijken om te zien of ik een column van Sylvia Witteman of een column van Aaf Brandt Corstius lees. Toen Aaf nog de rijzende ster van NRC was en niet de zus van Sylvia Witteman schreef ze nuchtere columns met verrassende inzichten. Dat zijn we al van de familie Brandt Corstius gewend sinds de VOC-tijd, toen ze een machtige patriciërsfamilie met een levendige handel in de streken rond Suriname waren. Op zeker moment echter, ik herinner me dit nog goed, hield ABC behalve als netjes geordend acroniem abrupt op interessant te zijn. Het was het moment waarop ze in de krant haar zwangerschap aankondigde. Vanaf die tijd gingen de columns van Aaf over zwangerschap en, een draagtijd en een luierverlof verder, over kinderen.
De relevantie en amusementswaarde van kinderen wordt al sinds Hieronymus van Alphen overschat. De mens is door de kwalijke invloed van hormonen geprogrammeerd om een natuurlijke welwillendheid tegenover kinderen te voelen, en elk oordeel behalve ‘Hee wat geweldig’ te verliezen als het over eigen nakomelingen gaat. Onder ons zijn enkele gelukkigen die een grafhekel aan kinderen hebben ongeacht hoe ze spaghetti eten of wat voor geluid ze denken dat een koe maakt. Deze weldenkende mensen noemen wij: cynici. Van hen geen likes voor de types die na de geboorte van hun eerste kind alleen nog maar foto’s en letterlijk infantiele uitspraken op Facebook plempen. Voor hen geen Aaf Brandt Corstius, die de volslagen oninteressante cognitieve ontwikkeling van haar kroost niet op Facebook maar in een landelijke krant etaleert, want voor sociale media schijnt ze zich te goed te voelen.
Vorige week ging het eens niet over kinderen, maar over Utrecht. Met deze column heeft Aaf zich de woede van veel Utrechters op de hals gehaald, en van mij. Ik ben niet zozeer boos omdat ik het zo vreselijk vind dat Utrecht door CNN is uitgeroepen tot het nieuwe Amsterdam, of omdat ik het zo vreselijk vind dat Aaf iets ‘Utrechts’ noemt als ze eigenlijk ‘stom’ bedoelt (Nou ja, eigenlijk vind ik dat wel vreselijk). Wat ik er het vreselijkst aan vind, is hoe dom de columns van Aaf eigenlijk zijn. Zo merkt ze lacherig op dat Wroclaw het nieuwe Krakow is, maar dat ze eigenlijk nog nooit in het oude Krakow is geweest, hahaha, en dus heel erg achterloopt. Het interesseert mij hoegenaamd niet waar ABC wel of niet op vakantie is geweest, met of zonder haar kinderen, maar het staat wel in de Volkskrant. Zoals Ingmar Heytze al in het AD opmerkte, lijkt de column te zijn gedicteerd tijdens het hardlopen. Als voorbeeld citeert hij deze zin: ‘Ja, verwerk dat maar even, Amsterdammers, en in zekere zin ook Utrechters, en wellicht de rest van Nederland: volgens CNN, volgens het wereldnieuws dus, is Utrecht het nieuwe Amsterdam. Zelf moest ik het ook even verwerken.’ Wie dat opschrijft, heeft met schrijven niet zo veel op. Vader Brandt Corstius draait zich om in zijn graf.
Bovendien is het woord ‘gotisch’ in een column van krap 300 woorden maar liefst drie keer verkeerd gespeld, en vertaalde Aaf ‘bachelor parties’ naar ‘bachelor-feestjes’. Wie als Brandt Corstius geboren wordt, vermoedt misschien dat die dronken, als penis verklede Engelsen uitbundig juichen omdat ze zojuist summa cum laude hun bachelor hebben gehaald, maar ik geloof dat het hier toch echt om vrijgezellenfeestjes gaat. Feestjes die zich overigens helemaal niet beperken tot het Rembrandtplein, maar dat is Aaf, voorbijzoevend met haar bakfiets, op weg naar een middagje cupcakes bakken met Sylvia, waarschijnlijk nooit opgevallen. Laat haar in hemelsnaam maar weer over kinderen schrijven.